Để ghi nhận những đóng góp suốt đời của GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu đối với nền khoa học nước nhà và tri ân đối với GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu, ngày 21/7/2018, Viện Vật lý và Viện Khoa học vật liệu (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) đã long trọng tổ chức Hội thảo khoa học “Cơ hội và thách thức của ngành Vật lý và Khoa học vật liệu Việt Nam” kỷ niệm GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu tròn 80 tuổi (21/7/1938 – 21/7/2018).

    GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu – nguyên Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam, nguyên Giám đốc Trung tâm KHTN&CN Quốc gia, Hiệu trưởng sáng lập Trường Đại học Công nghệ (ĐHQGHN). Viện sĩ là một nhà quản lý có tầm nhìn chiến lược, người dành cả cuộc đời cho sự nghiệp nghiên cứu khoa học, luôn đau đáu trăn trở tìm giải pháp cho sự tiến bộ của nền khoa học nước nhà, một nhà khoa học đầu ngành của Việt Nam, đặc biệt là trong lĩnh vực vật lý và khoa học vật liệu, người được ví như một tượng đài khoa học thuộc thế hệ các nhà khoa học đầu đàn của nền khoa học Việt Nam.

     Tham dự buổi lễ có, GS.VS. Châu Văn Minh – Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; PGS.TS. Nguyễn Kim Sơn – Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội; ông Nguyễn Quân – Nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN;  PGS.TS  Nguyễn Việt Hà – Hiệu trưởng Trường ĐHCN và đại diện lãnh đạo nhiều cơ quan, đơn vị khoa học, giáo dục trong cả nước.

     Phát biểu chúc mừng GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu tại hội nghị, Hiệu trưởng Nguyễn Việt Hà khẳng định với gần trọn 60 năm hoạt động khoa học với nhiều trọng trách khác nhau ở tầm quốc gia, cùng danh tiếng và uy tín khoa học, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu đã có những cống hiến, đóng góp to lớn trong sự nghiệp phát triển khoa học công nghệ, đặc biệt là ngành Vật lý. Riêng đối với Trường ĐHCN, Viện sĩ đã dành 20 năm vừa qua với trí tuệ, sức lực để tạo dựng và phát triển Nhà trường, từ những đơn vị non trẻ ban đầu tổ chức thành khoa Công nghệ rồi phát triển thành Trường ĐHCN trưởng thành đến ngày nay. Hiệu trưởng Nguyễn Việt Hà đã nhắc lại những kỷ niệm về GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu trong những buổi đầu khi Viện sĩ trực tiếp động viên từng cán bộ viết đề cương môn học, hay giao các nhiệm vụ đổi mới phương pháp giảng dạy và các đề tài khoa học công nghệ cụ thể. Với uy tín và nhiệt huyết của bản thân, Viện sĩ đã tạo dựng hợp tác Trường – Viện với mô hình Khoa/bộ môn phối thuộc đã trở thành một thành công đặc sắc của Trường ĐHCN. Trong thời gian vừa qua, Viện sĩ đã chỉ đạo chủ trì chuyên môn xây dựng đề án thành lập Viện Công nghệ hàng không vũ trụ – là đơn vị phối thuộc với Tập đoàn công nghiệp – viễn thông quân đội Viettel để đào tạo và nghiên cứu trong lĩnh vực hàng không – vũ trụ. Cuối cùng, Hiệu trưởng đã gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc đến GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu và mong muốn Viện sĩ tiếp tục là chỗ dựa hỗ trợ Nhà trường phát triển.

Giám đốc Nguyễn Kim Sơn (bên phải ảnh) tặng quà tri ân đối với GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu (bên trái ảnh)

GS. VS. Nguyễn Văn Hiệu (đứng thứ tư, bên phải ảnh) và phu nhân (đứng thứ ba, bên phải ảnh) nhận những lời chúc mừng từ GS.TS. Nguyễn Hữu Đức – Phó Giám đốc ĐHQGHN, nguyên Hiệu trưởng trường ĐHCN (đứng thứ năm, bên phải ảnh); PGS.TS. Nguyễn Việt Hà – Hiệu trưởng Trường ĐHCN (thứ hai, bên phải ảnh); PGS.TS. Phạm Bảo Sơn – Bí thư Đảng ủy Trường ĐHCN (thứ tư, bên trái ảnh) cùng các cán bộ Nhà trường. 

     Nhằm tri ân những cống hiến và đóng góp của GS. VS. Nguyễn Văn Hiệu, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Nguyễn Kim Sơn đã nhiệt liệt chúc mừng, trân trọng ghi nhận và cảm ơn GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu đã có những đóng góp vào sự phát triển của Đại học Quốc gia Hà Nội nói riêng và của đất nước nói chung, đặc biệt là ngành vật lý và đào tạo nhân tài cho đất nước.

     Tại hội thảo, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu bày tỏ niềm xúc động và chân thành cám ơn các vị lãnh đạo Viện Hàn lâm KHCNVN, Đại học Quốc gia Hà Nội, Bộ KHCN… và các đồng nghiệp đã dành tình cảm và chúc mừng ông nhân dịp ông tròn 80 tuổi. Về những cơ hội và thách thức của ngành Vật lý và Khoa học vật liệu Việt Nam, tại hội thảo GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu nêu ra hai phần chính. Phần thứ nhất là sự tăng trưởng nhanh và bền vững nền kinh tế nước nhà tạo ra cơ hội mới cho sự phát triển vật lý và khoa học vật liệu. Phần thứ hai là những thách thức đối với ngành vật lý và khoa học vật liệu của nước ta.

Toàn thể hội nghị chụp ảnh lưu niệm

 GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu sinh ngày 21/7/1938 tại Cầu Đơ nay thuộc Phường Hà Cầu – Quận Hà Đông – Hà Nội trong 1 gia đình viên chức nhỏ. Năm 1956, ông tốt nghiệp cử nhân Vật lý loại xuất sắc, và được điều về giảng dạy tại trường Đại học Tổng hợp (Nay là Đại học Quốc gia Hà Nội). Năm 1960, ông được cử sang làm việc tại Viện liên hiệp nghiên cứu hạt nhân Dubna thuộc Liên Xô Cũ. Tháng 4/1963 sau hơn 2 năm ở Dubna cùng với việc công bố 12 công trình về vật lý, ông đã bảo vệ xong luận án Tiến sĩ khi chưa đầy 26 tuổi. Năm 1968, khi mới 30 tuổi ông đã được công nhận chức danh Giáo sư Vật lý lý thuyết và Vật lý toán của Viện Dubna và Đại học Lô mô nô xốp. Năm 1969, ông trở về Việt Nam và trở thành người có đóng góp to lớn trong việc thành lập Viện Vật lý – Viện Khoa học Việt Nam. Trong 60 năm hoạt động của mình, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu đã được Đảng, Nhà nước giao nhiều trọng trách chức vụ khác nhau như Viện trưởng Viện Vật lý, Viện trưởng Viện Khoa học vật liệu, Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam. Viện sỹ là nhà khoa học có uy tín lớn và nổi tiếng trong giới khoa học trong nước cũng như nước ngoài, là Viện sỹ Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô, Viện sỹ Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới thứ 3. Ngoài ra, ông còn là đại biểu quốc hội khóa IV, V, VI, VII và VIII. GS.VS Nguyễn Văn Hiệu từng là Chủ nhiệm Khoa Công nghệ – ĐHQGHN và là Hiệu trưởng sáng lập Trường ĐHCN. Hiện nay, ông đang là Chủ nhiệm Bộ môn Quang tử thuộc Khoa Vật lý Kỹ thuật và Công nghệ Nanô của Trường.

Ông đã được trao tặng nhiều giải thưởng về khoa học có uy tín nhất ở trong nước cũng như trên thế giới (Giải thưởng Lê nin về Khoa học và Kỹ thuật năm 1986, Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 1 về khoa học và kỹ thuật năm 1996,…), được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương độc lập hạng nhất (năm 2009), danh hiệu Nhà giáo nhân dân (năm 2010). Ngoài những công trình nổi tiếng thế giới về Vật lý hạt cơ bản, Vật lý lý thuyết chất rắn và quang tử, GS.VS. Nguyễn Văn Hiệu còn là tác giả, đồng tác giả và nhà kiến tạo nhiều công trình nghiên cứu ứng dụng có tác động lớn đến sự phát triển của đất nước như công trình thoát lũ miền Tây tại đồng bằng sông Cửu Long, công trình chống sốt rét bằng nguyên liệu trong nước, là một trong những người đầu tiên đặt nền móng cho ngành khoa học và công nghệ vũ trụ Việt Nam thông qua chương trình intercosmos… 

(UET-News)